Türkiye’de Oturma İzni Alma ve Başvuru Süreci

Yabancıların Türkiye’de Oturma İzni (İkamet İzni) Türleri ve Başvuru Süreci

Türkiye’de 90 günden fazla kalmak isteyen yabancıların ikamet izni (oturma izni) alması gerekmektedir. Oturma izni almak isteyen yabancıların öncelikle Türkiye’ye mevzuata uygun şekilde giriş yapmaları gerekmektedir. Türkiye’ye yasal olarak giriş çıkış şartlarından biri giriş çıkışların sınır kapılarından yapılmasıdır. İkinci şart ise giriş ve çıkışta pasaport veya pasaport yerine geçen belge gösterilmesidir. Yabancıların yasal olarak Türkiye’ye giriş yapabilmeleri için pasaport gösterme şartına ek olarak vize almaları da gerekmektedir.İkamet izni, Göç İdaresi Başkanlığı tarafından verilir ve farklı türleri bulunmaktadır. Bu yazımızda, Türkiye’de en sık kullanılan ikamet izin türlerini ve başvuru sürecini sizler için anlatacağız.

1. Kısa Dönem İkamet İzni

Kimler Alabilir?

Kısa dönem oturma iznine başvurabilecek yabancılara ilişkin hükümler, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 31. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre aşağıda belirtilen yabancılar, kısa dönem oturma iznine başvurabilirler:

-Bilimsel araştırma amacıyla Türkiye’ye gelecekler. 

-Türkiye’de taşınmaz malı bulunanlar.

-Türkiye’de ticari bağlantı veya iş kuracaklar. 

-Türkiye’de hizmet içi eğitim programlarına katılacaklar.

-Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaşmalar ya da öğrenci değişim programları çerçevesinde eğitim veya benzeri amaçlarla gelecekler.

-Turizm amaçlı Türkiye’de kalacaklar.

-Kamu sağlığına tehdit olarak nitelendirilen hastalıklardan birini taşımamak kaydıyla tedavi görecekler.

-Adli veya idari makamların talep veya kararına bağlı olarak Türkiye’de kalması gerekenler,

-Aile Oturma izninden kısa dönem oturma iznine geçenler.

-Türkçe öğrenme kurslarına katılacaklar.

-Kamu kurumları aracılığıyla Türkiye’de eğitim, araştırma, staj ve kurslara katılacaklar.

-Türkiye’de yükseköğrenimini tamamlayanlardan mezuniyet tarihinden itibaren altı ay içinde müracaat edenler.

-Türkiye’de çalışmayan ancak Cumhurbaşkanınca belirlenecek kapsam ve tutarda yatırım yapacaklar ile bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu.

-Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları.

Şartları:

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 32. maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu hükme göre;

-Yukarıda sayılan oturma izni verilebilecek yabancılardan biri olmak.

-Türkiye’ye girişine izin verilmeyen yabancılardan olmamak.

-Genel sağlık ve güvenlik standartlarına uygun barınma şartlarına sahip olmak.

-İstenilmesi hâlinde, vatandaşı olduğu veya yasal olarak ikamet ettiği ülkenin yetkili makamları tarafından düzenlenmiş adli sicil kaydını gösteren belgeyi sunmak.

-Türkiye’de kalacağı adres bilgilerini vermek.

Süresi:

Kısa dönem oturma izni, istisnai durumlar dışında her defasında en fazla ikişer yıllık sürelerle verilebilir. İkişer yıllık süre kısıtlamasından muaf olan istisnalar ise şu şekildedir:

-Türkiye’de çalışmayan ancak Cumhurbaşkanınca belirlenecek kapsam ve tutarda yatırım yapacaklar ile bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu.

-Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları.

Buna göre, yukarıda iki grup olarak belirtilen bu kişilerin kısa dönem oturma izinleri ise, en fazla beşer yıllık sürelerle verilebilir.

Diğer taraftan, süre kısıtlaması sadece seneye bağlı olarak değil, oturma izninin en fazla kaç defa verilebileceğine göre de bir sınırlamaya tabi tutulmuştur. Konuya ilişkin, Türkçe öğrenme kurslarına katılacaklar hakkında verilen oturma izinleri en fazla iki defa verilebilmektedir.Türkiye’de yükseköğrenimini tamamlayanlardan mezuniyet tarihinden itibaren altı ay içinde müracaat edenlereyse, bir defaya mahsus olmak üzere ve en fazla bir yıl süreli oturma izni verilebilir.

2. Aile İkamet İzni

Kimler Başvurabilir?

-Türk vatandaşı eşi olan yabancılar

-Türkiye’de yasal ikamet izni olan bir yabancının eşi, çocukları veya eşinin çocukları

Süresi:

En fazla 2 yıl, ancak evliliğin devamı şarttır.

Önemli Noktalar: Gerçek bir evlilik olmalıdır. Sadece oturma izni almak için yapılan formalite evlilikler tespit edilirse izin iptal edilir.Aile ikamet izni ile Türkiye’de belirli süre kalan çocuklar eğitim hakkına da sahip olur.

3. Öğrenci İkamet İzni

Kimler Alabilir?

-Türkiye’de lisans, yüksek lisans veya doktora eğitimi alan yabancı öğrenciler

-Dil eğitimi veya ön hazırlık sınıfında bulunanlar (süreyle sınırlı)

Süresi:

En fazla 1 yıl, öğrenim süresi uzarsa ikamet izni de yenilenebilir.

Avantajları:

-Çalışma izni olmadan sınırlı süreyle çalışma hakkı (lisansüstü öğrenciler için)

-Yurtlarda veya özel konaklamalarda kalınabilir.

4. Uzun Dönem İkamet İzni

Kimler Başvurabilir?

Türkiye’de kesintisiz 8 yıl yasal ikamet izni ile kalan yabancılar

Avantajları:

-Süresiz verilir

-Sosyal güvenlik, eğitim, sağlık hizmetlerine erişim kolaylığı sağlar

-Ancak kamu görevlerinde çalışılamaz ve oy kullanma hakkı vermez

5. İnsani İkamet İzni

Hangi Durumlarda Verilir?

-Savaş, iç çatışma, zorunlu göç, geri gönderilmesi halinde ciddi risk gibi insani nedenler varsa

-Aile birleşimi gerçekleşene kadar

-Acil veya geçici durumlar

Süresi:

İhtiyaca göre belirlenir ve yenilenebilir.

6. İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni

Kimler Alabilir?

-İnsan ticareti mağduru olduğu tespit edilen kişiler

Süresi:

İlk başvuruda 30 gün, sonra her seferinde 6 ay olmak üzere uzatılabilir (toplamda en fazla 3 yıl)

İkamet İzni Başvuru Süreci Nasıldır?

Yabancılar, Türkiye içinden veya dışından oturma izni başvurusunda bulunabileceklerdir. Oturma iznine ilişkin başvuruyu ikamet edecek kişi bizzat yapabilmekle beraber vekili olarak avukatı da bu hususa ilişkin başvuru yapabilecektir.

Konsolosluktan yabancıların oturma izni başvurusu

Oturma izni başvuruları yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türk konsolosluklarına yapılmalıdır. Konsolosluklar, oturma izni başvurularını görüşleriyle birlikte Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne iletecektir. Göç İdaresi oturma izni başvurularını değerlendirecek ve Genel Müdürlük, gerekli gördüğü takdirde ilgili kurumların görüşlerini alarak başvuruları sonuçlandırdıktan sonra oturma izni düzenlenmesi veya başvurunun reddi için konsolosluğa bilgi verecektir.

Başvurular en geç 90 gün içinde sonuçlanacak olup oturma izni başvurusunun reddine ilişkin işlemler ilgilisine bildirilecektir. Bununla beraber konsolosluklardan oturma ve çalışma izni ile gelen yabancıların giriş tarihinden itibaren en geç 20 iş günü içerisinde adres kayıt sistemine kayıt yaptırmaları da gerekmektedir.

Türkiye’de Yabancıların Oturma İzni Başvuru Süreci

Türkiye’den yapılacak başvurularda oturma izni için yapılacak ilk başvuru online sistem olan e-ikamet üzerinden yapılır. E-ikamet başvurusu ön başvuru niteliğinde olup, ikamet izni almak için ikamet etmek istenilen yerdeki Göç İdaresi Müdürlüğü’nden veya izin türüne göre valiliklerden randevu alınmasını sağlamaktadır.

1. Online Başvuru

Göç İdaresi’nin resmi web sitesi üzerinden (e-ikamet.goc.gov.tr) başvuru formu doldurulur ve randevu alınır.

2. Gerekli Belgeler

İkamet türüne göre değişse de genel olarak şu belgeler istenir:

-Pasaport fotokopisi

-Biyometrik fotoğraf

-Sağlık sigortası poliçesi

-Adres belgesi (kira kontratı, tapu vb.)

-Maddi geçim kaynaklarına dair beyan

3. Randevuya Katılım

Belirlenen tarihte İl Göç İdaresi Müdürlüğüne gidilerek belgeler teslim edilir.

4. Değerlendirme ve Sonuç

Belgelerde eksiklik yoksa başvuru birkaç hafta içinde sonuçlanır. Onaylananlara ikamet kartı posta yoluyla gönderilir.

Türkiye’de uzun süre kalmak isteyen yabancılar için ikamet izni hayati öneme sahiptir. Hangi izin türüne başvurulacağı kişinin durumuna göre değişir. Başvuru süreci karmaşık gibi görünse de doğru bilgi ve belgelerle işlemler sorunsuz şekilde tamamlanabilir. Hak kaybı yaşamamak için uzman desteği almak da faydalı olabilir. İkamet izni ile ilgili başvuru ve taleplerde hukuk büromuzdan daha ayrıntılı danışmanlık hizmeti almak için tarafımızla iletişime geçebilirsiniz.