Bize Ulaşın
Türkiye’de İkamet İzni Çeşitleri
Türkiye’de 90 günden fazla kalmak isteyen yabancıların ikamet izni (oturma izni) alması gerekmektedir. Oturma izni almak isteyen yabancıların öncelikle Türkiye’ye mevzuata uygun şekilde giriş yapmaları gerekmektedir. Türkiye’ye yasal olarak giriş çıkış şartlarından biri giriş çıkışların sınır kapılarından yapılmasıdır. İkinci şart ise giriş ve çıkışta pasaport veya pasaport yerine geçen belge gösterilmesidir. Yabancıların yasal olarak Türkiye’ye giriş yapabilmeleri için pasaport gösterme şartına ek olarak vize almaları da gerekmektedir.İkamet izni, Göç İdaresi Başkanlığı tarafından verilir ve farklı türleri bulunmaktadır. Bu yazımızda, Türkiye’de en sık kullanılan ikamet izin türlerini ve başvuru sürecini sizler için anlatacağız.
1. Kısa Dönem İkamet İzni
1.1. Kimler Başvurabilir?
Kısa dönem ikamet izni, Türkiye’de geçici amaçlarla (örneğin turizm, iş görüşmesi, eğitim, kültürel etkinlik, sağlık hizmeti alma gibi) bulunmak isteyen yabancılara verilir. Aşağıdaki durumlar kısa dönem ikamet izni kapsamındadır:
– Bilimsel araştırma yapmak
– Taşınmaz mal edinmiş olmak
– Ticari bağlantı veya iş kuracak olmak
– Hizmet içi eğitim programına katılmak
– Öğrenci değişim programına katılmak
– Türkçe öğrenmek amacıyla kurslara devam etmek
– Sağlık sebepleriyle tedavi görmek
– Adli veya idari makamların talebiyle Türkiye’de bulunmak
– Aile ikamet izninden kısa döneme geçmek isteyenler
– Türkçe dışında dil öğrenmek amacıyla eğitim alacaklar
– Türkiye’de yükseköğretimini tamamlamış yabancılar
– Turizm amaçlı kalacak olanlar
1.2. Süre ve Yenileme
İlk başvuruda genellikle en fazla 1 yıllık süreyle verilir. Uygun şartların devamı hâlinde uzatma mümkündür. Ancak bazı alt türlerde süre sınırlamaları mevcuttur (örneğin Türkçe dil kursu için en fazla 2 kez verilebilir).
2. Aile İkamet İzni
2.1. Kimler Yararlanabilir?
– Türk vatandaşlarının
– Mavi Kart sahiplerinin
– Türkiye’de ikamet izni olan yabancıların eşleri, reşit olmayan çocukları ve eşinin reşit olmayan çocukları bu izne başvurabilir.
2.2. Süre ve Şartlar
Aile ikamet izni en fazla üç yıl süreyle verilir ve destekleyici kişinin (örneğin Türk vatandaşı eşin) maddi gelir, sağlık sigortası ve uygun konut şartlarını sağlaması gerekir.
– Destekleyicinin çocuğu olmayan eşlere ayrı ayrı izin düzenlenir.
– Reşit olmayan çocuklar için velayet sahibi eş izni talep eder.
– Aile ikamet izniyle 18 yaşına kadar eğitim mümkündür.
– Türk vatandaşlarıyla evli kişilere üç yıl sonra kısa dönem ikamet iznine geçme hakkı tanınır (boşanma sonrası gibi durumlarda).
3. Öğrenci İkamet İzni
3.1. Kimler Başvurabilir?
Türkiye’de ilk ve orta öğretim düzeyinde veya üniversite ve üzeri düzeyde bir eğitim kurumuna kayıtlı yabancı öğrenciler bu izne başvurabilir.
3.2. İzin Süresi ve Haklar
-İlk ve ortaöğretim için aile ikamet izni yoksa öğrenci izni düzenlenebilir.
– Yükseköğretimde okuyanlara öğrenim süresi kadar izin verilir.
– Lisans öğrencileri 1. yılın sonunda haftada 24 saat çalışma hakkı elde edebilir. Öğrencinin eşi ve çocukları ayrı ikamet izni başvurusu yapmalıdır.
4. Uzun Dönem İkamet İzni
4.1. Kimler Başvurabilir?
Kesintisiz en az sekiz yıl Türkiye’de ikamet eden, sosyal yardım almamış ve kamu düzenine tehdit oluşturmayan yabancılar uzun dönem ikamet izni alabilir.
4.2. Haklar ve Koşullar
-Belirsiz süreli ikamet sağlar.
– Çalışma hakkı dahil birçok hak tanınır (oy kullanma hariç).
– Sosyal haklardan Türk vatandaşları gibi faydalanabilir.Ancak uzun süre Türkiye dışında kalmak (1 yıl ve üzeri) iptal sebebi olabilir.
5. İnsani İkamet İzni
5.1. Ne Zaman Verilir?
– Sınır dışı edilemeyen ancak ülkede kalmasında zorunluluk olan durumlarda
– Türkiye’ye olağan dışı yollarla giriş yapanlara
– Aile birliği korunması gereken durumlarda
– Türkiye’de kalmasının çocuğun yararına olduğu hallerde
– Acil ve geçici durumlarda
5.2. Süre ve Esneklik
Genellikle bir yıllık süreyle verilir, ancak valiliklerce uzatılabilir. Diğer izin türlerinde aranan genel şartlar aranmaz.
6. İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni
6.1. Ne Amaçla Verilir?
İnsan ticareti mağduru olduğu tespit edilen veya bu konuda ciddi şüphe bulunan kişilere verilir. Amaç, mağdurun korunması ve rehabilitasyonudur.
6.2. Süre ve Koruma
-İlk etapta 30 günlük süreyle düzenlenir. Gerekli görülürse her seferinde 6 ay olmak üzere toplam 3 yıla kadar uzatılabilir. Mağdurun isteği dışında sınır dışı edilmez.
İkamet İzni Başvuru Süreci Nasıldır?
Yabancılar, Türkiye içinden veya dışından oturma izni başvurusunda bulunabileceklerdir. Oturma iznine ilişkin başvuruyu ikamet edecek kişi bizzat yapabilmekle beraber vekili olarak avukatı da bu hususa ilişkin başvuru yapabilecektir.
Konsolosluktan Yabancıların Oturma İzni Başvurusu
Oturma izni başvuruları yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türk konsolosluklarına yapılmalıdır. Konsolosluklar, oturma izni başvurularını görüşleriyle birlikte Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne iletecektir. Göç İdaresi oturma izni başvurularını değerlendirecek ve Genel Müdürlük, gerekli gördüğü takdirde ilgili kurumların görüşlerini alarak başvuruları sonuçlandırdıktan sonra oturma izni düzenlenmesi veya başvurunun reddi için konsolosluğa bilgi verecektir.
Başvurular en geç 90 gün içinde sonuçlanacak olup oturma izni başvurusunun reddine ilişkin işlemler ilgilisine bildirilecektir. Bununla beraber konsolosluklardan oturma ve çalışma izni ile gelen yabancıların giriş tarihinden itibaren en geç 20 iş günü içerisinde adres kayıt sistemine kayıt yaptırmaları da gerekmektedir.
Türkiye’de Yabancıların Oturma İzni Başvuru Süreci
Türkiye’den yapılacak başvurularda oturma izni için yapılacak ilk başvuru online sistem olan e-ikamet üzerinden yapılır. E-ikamet başvurusu ön başvuru niteliğinde olup, ikamet izni almak için ikamet etmek istenilen yerdeki Göç İdaresi Müdürlüğü’nden veya izin türüne göre valiliklerden randevu alınmasını sağlamaktadır.
1. Online Başvuru
Göç İdaresi’nin resmi web sitesi üzerinden (e-ikamet.goc.gov.tr) başvuru formu doldurulur ve randevu alınır.
2. Gerekli Belgeler
İkamet türüne göre değişse de genel olarak şu belgeler istenir:
-Pasaport fotokopisi
-Biyometrik fotoğraf
-Sağlık sigortası poliçesi
-Adres belgesi (kira kontratı, tapu vb.)
-Maddi geçim kaynaklarına dair beyan
3. Randevuya Katılım
Belirlenen tarihte İl Göç İdaresi Müdürlüğüne gidilerek belgeler teslim edilir.
4. Değerlendirme ve Sonuç
Belgelerde eksiklik yoksa başvuru birkaç hafta içinde sonuçlanır. Onaylananlara ikamet kartı posta yoluyla gönderilir.
Türkiye’de uzun süre kalmak isteyen yabancılar için ikamet izni hayati öneme sahiptir. Hangi izin türüne başvurulacağı kişinin durumuna göre değişir. Başvuru süreci karmaşık gibi görünse de doğru bilgi ve belgelerle işlemler sorunsuz şekilde tamamlanabilir. Hak kaybı yaşamamak için uzman desteği almak da faydalı olabilir. İkamet izni ile ilgili başvuru ve taleplerde ORAN Hukuk Büromuzdan daha ayrıntılı danışmanlık hizmeti almak için tarafımızla iletişime geçebilirsiniz.
Avukat
Erman ORAN